De datarevolutie en de informatiesamenleving bieden volop kansen aan de lokale overheid. Om de eigen inwoners en ondernemers beter te leren kennen en de dienstverlening aan hen op een hoger peil te brengen. Of om effectiever en efficiënter te opereren bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.
Belang van dit onderwerp
Om de kennis rond deze innovatieve onderwerpen samen met gemeenten te genereren, te bundelen en te delen, heeft VNG Realisatie het Kennisnetwerk Data en Smart Society opgezet.
Onderdelen en doelstellingen kennisnetwerk
Wilt u geen activiteiten missen op het gebied van data innovaties en smart society? Vul dan het "houd mij op de hoogte formulier" in.
Het netwerk heeft de volgende doelstellingen:
- Gemeentelijke professionals met elkaar verbinden via een op innovatie gericht netwerk;
- Het vergroten van bewustwording bij gemeenten over innovatieve technologie door het onderling delen van kennis en goede voorbeelden;
- Datatechnologie en – toepassingen samen in de praktijk brengen door handelingsperspectieven te schetsen en gemeenten praktisch te ondersteunen; goede voorbeelden vervolgens ook herbruikbaar maken;
- Pilots en projecten begeleiden en onderzoeken op hun waarde voor meerdere of zelfs alle gemeenten; specifiek voor de Omgevingswet en het Digitaal Stelsel Omgevingswet een aantal praktijkproeven uitvoeren;
- Het samen verzamelen en ontwikkelen van standaarden en instrumenten, zodat gemeenten van elkaar kunnen leren en sneller tot uitvoering kunnen overgaan.
Onderdelen kennisnetwerk
Onder de naam Smart Society zetten lokale overheden datagedreven oplossingen in om de leefbaarheid, kwaliteit en concurrentiekracht van hun gemeente te verbeteren. In een Smart Society werken overheden intensief samen met kennisinstellingen, bedrijven en inwoners, om ‘hun stad’ zo verstandig mogelijk in te richten. Bekende voorbeelden van toepassingen zijn ‘slimme’ verkeerslichten die rekening houden met de drukte op de weg, lantaarnpalen die kunnen inspelen op onveilige situaties en slimme afvalcontainers die een seintje geven wanneer ze vol zijn, waarna ze automatisch worden opgenomen in de route van de vuilniswagens.
De inzet en het hergebruik van data is voor gemeenten zowel bestuurlijk als organisatorisch interessant. Het team Datagedreven Gemeenten ondersteunt hen hierbij met projecten op het gebied van bijvoorbeeld datakwaliteit, datatoegankelijkheid en opschaling. Een aantal voorbeelden: de Pilot Veiligheidsinformatieknooppunt, Open Data Standaarden en Open Raadsinformatie. Sinds 2017 organiseert het team daarnaast een serie maandelijkse Meetups Datagedreven Gemeente.
De Data Science Hub richt zich op de inzichten die data kan bieden bij de aanpak van maatschappelijke opgaven. Sommige gemeenten hebben er al uitgebreide ervaring mee, andere vinden het nog een grote stap. Voor deze laatste groep organiseert de Data Science Hub kosteloos Data Awareness Dagen, ook bij gemeenten op locatie. Daarnaast kunnen gemeenten ook aansluiten bij data science trajecten waar gemeenten hun ervaringen delen en mogelijk ook herbruikbaar maken voor andere gemeenten.
Het online platform Pilotstarter brengt uiteenlopende vernieuwende projecten van gemeenten in kaart. Gemeenten delen hier hun innovatieve ideeën, vraagstukken, oplossingen en best practices en roepen andere gemeenten op om te participeren. Op het platform is ook aandacht voor praktijkproeven in het kader van de Omgevingswet. Er zijn inmiddels al 168 pilots gepubliceerd, verdeeld over thema’s als datagedreven werken, sociaal domein, e-democratie, bedrijfsvoering, privacy en Smart Society.
Bijeenkomsten, workshops en kennisnetwerk Pleio
Voor gemeentelijke professionals organiseert kennisnetwerk verschillende soorten bijeenkomsten. Onze Meetups zijn bedoeld voor de introductie van thema’s als Blockchain of sensortechnologie. Zo kan een breed publiek basiskennis opdoen en kennismaken met gemeentelijke praktijkvoorbeelden of ‘best practices’.
Onze Workshops zijn bedoeld voor verdieping of om een concreet resultaat te bewerkstelligen rond een specifiek onderwerp. Hierbij richten we ons op een vooraf vastgesteld vraagstuk en waar mogelijk leveren we een tastbaar product op. Zoals een informatiemodel, een standaard, een praktijkbeproeving of een advies. De workshops lenen zich ook voor consultatie van gemeenten.
Het kennisnetwerk op Pleio
Wij hebben Meetups en Workshops georganiseerd over uiteenlopende onderwerpen, zoals sensoren, datalabs, smart mobility, privacy, de datagedreven gemeente, klimaatresilience en ethiek. Voor verslagen en presentaties van deze bijeenkomsten kunt u terecht op onze Pleio-omgeving. Hier kunt u ook deelnemen aan discussies en vindt u relevante whitepapers en handreikingen.
Onderzoek, documenten en artikelen
Onderzoek Datalabs
Bij gemeenten groeit de belangstelling voor datagedreven werken en sturen. In heel Nederland zien we een toenemend aantal initiatieven voor gemeentelijke datalabs en dataprojecten. Over het aantal datalabs, hun achtergronden, ervaringen en resultaten was weinig bekend. Daarom heeft VNG Realisatie dit inventariserend onderzoek uitgevoerd.
Wij hebben datalabs gevraagd naar hun achtergrond, organisatie en ervaringen. Het onderzoek bestaat uit een samenvatting, de factsheets per datalab en de uitgebreide analyse van de resultaten.
Documenten en artikelen
- Whitepaper Sensordata
- Data gekoppeld in strijd tegen ondermijning (VNG Magazine 5 oktober 2018);
- 'Smart society meets smart design' op Dutch Design Week;
- Data Awareness Dag in Dongen: Wees scherpzinnig!;
- VNG en G5 gaan samenwerken aan Smart Society;
- Gemeenten pakken met vroegsignalering schulden aan;
- Koken met data;
- DEDA geeft zicht op de andere kant van data;
- Dienstverlening gemeente Enschede krijgt boost door gebruik open data;